Còi xương cũng được xem là một bệnh lý vô cùng phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là những trẻ dưới 3 tuổi. Trẻ bị còi xương là do cơ thể trẻ bị thiếu hụt lượng vitamin D. Nguyên nhân chính dẫn đến điều này đó chính là do cơ thể trẻ không hấp thu đủ lượng ánh sáng mặt trời, do kiêng khem quá mức và ăn một chế độ ăn nghèo canxi. Điều này làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thu của trẻ, đồng thời khả năng chuyển hóa canxi, photpho ở trẻ yếu. Đây là những nguyên liệu cần thiết tạo nên bộ xương, nếu thiếu hụt sẽ gây biến dạng xương ở trẻ.
Bệnh còi xương ở trẻ là gì?
Còi xương là bệnh loạn dưỡng xương do thiếu vitamin D. Hoặc rối loạn chuyển hóa vitamin D trong cơ thể. Căn bệnh này hay gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi.
Vitamin D là loại vitamin tan trong chất béo. Nó có trong thức ăn từ động vật như cá, gan, trứng, sữa,… Vitamin D là một nhóm gồm từ D2 – D7. Trong đó 2 chất có hoạt tính mạnh nhất là D2 và D3. Vitamin D có vai trò rất quan trọng trong quá trình tạo xương. Nhờ tác dụng tăng hấp thu canxi và photpho ở ruột, tăng tái hấp thu canxi ở thận.
Tham gia vào quá trình canxi hóa sụn tăng trưởng nên nó rất quan trọng trong sự phát triển hệ xương của trẻ em. Khi thiếu vitamin D, ruột không hấp thụ đủ canxi và photpho. Nó làm canxi máu giảm và canxi trong xương bị huy động để ổn định nồng độ canxi máu. Dẫn tới bệnh còi xương ở trẻ em, làm trẻ chậm lớn, chậm biết đi, chân vòng kiềng,…
Trẻ béo phì cũng có thể bị còi xương
Trong suy nghĩ của nhiều người, chỉ những bé nhẹ cân mới còi xương. Vì vậy, nhiều bà mẹ có con bụ bẫm đã chủ quan khiến bé vẫn bị còi xương. Thực tế, trẻ nhẹ cân và dư cân đều có nguy cơ mắc bệnh như nhau. Thậm chí trẻ càng lớn thì nguy cơ còi xương lại càng nhiều. Vì trẻ phát triển quá nhanh, nhu cầu về canxi cao hơn trẻ bình thường, nếu cha mẹ không chú ý sẽ không đáp ứng đầy đủ.
Dấu hiệu phổ biến của trẻ bị còi xương
- Trẻ bị còi xương hay quấy khóc, đặc biệt về ban đêm. Ngủ không yên giấc, hay giật mình, ra nhiều mồ hôi khi ngủ. Trẻ xuất hiện rụng tóc vùng sau gáy tạo thành hình vành khăn.
- Các biểu hiện ở xương cho thấy thóp rộng, bờ thóp mềm, thóp lâu kín. Nó có các bướu đỉnh, bướu trán (trán dô), đầu bẹp cá trê. Các trường hợp còi xương nặng có di chứng. Chuỗi hạt sườn, dô ức gà, vòng cổ chân, cổ tay, chân cong hình chữ X, chữ O. Răng mọc chậm, trương lực cơ nhẽo, táo bón làm chậm phát triển vận động dẫn đến chậm biết lẫy, biết bò, đi, đứng…
- Trong trường hợp còi xương cấp tính: trẻ có thể bị co giật do hạ canxi máu.
- Những trẻ có nguy cơ bị còi xương bao gồm trẻ đẻ non, đẻ sinh đôi. Trẻ nuôi bằng sữa công thức; trẻ quá bụ bẫm; trẻ sinh vào mùa đông.
Cha mẹ cần phải làm gì để phòng bệnh còi xương ở trẻ?
Để phòng tránh cho trẻ bị còi xương. Cần cho trẻ tắm nắng hàng ngày. Để chân, tay, lưng, bụng trẻ lộ ra ngoài từ 10-15 phút lúc buổi sáng (trước 9 giờ). Về mùa đông không có ánh nắng. Cho trẻ đi tắm điện ở khoa lý liệu pháp tại các bệnh viện. Bởi vì dưới da có sẵn các tiền vitamin D là 7 dehydrocholesterol. Dưới tác dụng của tia tử ngoại của ánh nắng mặt trời, các tiền vitamin sẽ bị hoạt hóa chuyển thành vitamin D.
Vitamin D có tác dụng điều hòa chuyển hóa và hấp thu canxi, phospho. Ánh nắng mặt trời phải được chiếu trực tiếp trên da mới có tác dụng, nếu qua lần vải thì sẽ còn rất ít tác dụng.
Cần cho trẻ một chế độ ăn uống khoa học, hợp lý. Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Ăn bổ sung các loại thực phẩm có chứa nhiều canxi: sữa, cua, tôm, cá trong các bữa ăn hàng ngày. Cho dầu mỡ vào bữa ăn hàng ngày của trẻ. Vì vitamin D là loại tan trong dầu. Nếu chế độ ăn thiếu dầu mỡ thì dù có được uống vitamin D, trẻ cũng không hấp thu được nên vẫn bị còi xương. Cho trẻ uống bổ sung vitamin D, các chế phẩm có canxi theo sự tư vấn của các bác sĩ.
Những lời khuyên quan trọng của thầy thuốc
Khi có thai, phải làm việc, nghỉ ngơi hợp lý để tránh bị đẻ non. Có thể uống vitamin D, sắt, canxi theo khuyến cáo của các bác sĩ. Sau đẻ, cả mẹ và con không nên ở trong phòng tối và kín. Phòng ở thoáng mát, đầy đủ ánh sáng. Sau khi sinh 2 tuần, cho trẻ ra tắm nắng 15-20 phút/ngày vào buổi sáng (trước 9 giờ). Khi trẻ ăn bổ sung: cho trẻ ăn các loại thực phẩm có chứa nhiều canxi như: sữa, trứng, tôm, cua, cá, rau xanh và dầu mỡ.
Đặc biệt, nếu trẻ có các dấu hiệu của bệnh còi xương, cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Xem thêm những bài viết mới nhất về cách phòng bệnh cho trẻ cùng Fottstra nhé!